پیشرفت ایران در بخش کشاورزی

پیشرفت ایران در بخش کشاورزی

خبرگزاری فارس: محقق برجسته موسسه تحقیقاتی بین‌المللی سیمیت گفت: کشور ایران از پیشرفت‌های قابل توجهی در بخش کشاورزی و خاک‌ورزی برخوردار شده است.

 به گزارش خبرگزاری فارس از قزوین به نقل از روابط عمومی سازمان جهاد کشاورزی استان قزوین، پروفسور کین دین سایر در نشست تخصصی کشاورزی حفاظتی در قزوین با اشاره به بازدیدهای خود از طرح‌های کشاورزی استان‌های مختلف کشور ایران بیان کرد: من 10 سال پیش هم در ایران بودم و در مقایسه آن سال با بازدید امسال باید بگویم کشور ایران از پیشرفت‌های قابل توجهی در بخش کشاورزی و خاک‌ورزی برخوردار شده است.

وی ادامه داد: پس از بازدید از طرح‌های کشاورزی استان‌های فارس، گرگان، گلستان و البرز احساس کردم که ایران بسیار خوب عمل کرده و استفاده از طرح‌های نوین و تجهیزات کشاورزی در آن قابل توجه است اما وقتی به قزوین آمدم طرح‌های الگویی این استان به ویژه طرح خاک‌ورزی حفاظتی مرا شگفت‌زده کرد و باید بگویم کارهای انجام شده در این منطقه بی‌نظیر است.

این کارشناس و محقق برجسته کشاورزی بین‌المللی تصریح کرد:خوشبختانه استفاده از نهاده‌ها و ماشین‌آلات کشاورزی در ایران روند خوبی پیدا کرده و با توجه به اینکه کشورهایی مانند چین، ترکیه، برزیل و بنگلادش توانسته‌اند تجهیزات کشاورزی تولید کنند با قاطعیت می‌گویم ایران نیز می‌تواند در این عرصه وارد میدان شده و نیاز خود را تأمین کند.

وی یادآور شد: مزارع ذرت در استان قزوین بی‌نظیر و مشابه برخی از کشورهای پیشرفته بود که بسیار مرا تحت تاثیر قرار داد به طوری که می‌تواند برای سایر مناطق کشور ایران به عنوان الگو مطرح شود.

کین سایر توضیح داد: برای اجرای خاک‌ورزی حفاظتی دلایل علمی زیادی وجود دارد که جلوگیری از تخریب و فرسایش خاک، افزایش کارآیی مصرف آب، ارتقای بهره‌وری و برداشت کیفی محصول و حفظ بقایای گیاهی خاک از مهم‌ترین آنهاست.

وی اعلام کرد: 96 درصد کشاورزی کشورهایی مانند آمریکا، برزیل، آرژانتین، کانادا و استرالیا به صورت خاک‌ورزی حفاظتی است و بیش از 100 میلیون هکتار از اراضی دنیا نیز با این روش کشت می‌شود که اهمیت کار را می‌رساند.

محقق برجسته موسسه تحقیقاتی بین‌المللی سیمیت عنوان کرد: برای هر سیستم کشاورزی باید تجهیزات و ابزارآلات خاص آن مورد استفاده قرار گیرد تا بهره‌وری کار بالا رود.

تبیین راهکارهای بهبود همزمان پیشرفت و عدالت در توسعه کشاورزی

ایران آبادی -18/6/1392- مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی در قالب یک طرح پژوهشی راهکارهای بهبود همزمان پیشرفت و عدالت در توسعه کشاورزی ایران را با تأکید بر سازماندهی مناسب نیروی کار کشاورزی بررسی کرد.

به گزارش ایران آبادی، دفتر مطالعات زیربنایی مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی با بیان این مطلب که این تحقیق به دنبال تعیین راهکارهایی برای توسعه کشاورزی است تا با اجرای آنها، بتوان پیشرفت و عدالت را با یکدیگر توام کرد، افزود: البته از آنجایی که توسعه کشاورزی دارای ابعاد وسیع گوناگونی است، لذا به منظور پرهیز از کلی گویی و ارائه راهکارهای عملیاتی، تأکید این پژوهش بر سازماندهی مؤثر نیروی کار بخش کشاورزی است. این گزارش می افزاید: توسعه کشاورزی فقرزدا و توام ساختن پیشرفت و عدالت در بخش کشاورزی، بیش از آنکه وابسته به دیگر عوامل و پارامترها باشد، در گرو داشتن برنامه مناسب برای مدیریت نیروی کار بخش کشاورزی است، به گونه ای که کشاورزان و به طور کلی روستاییان یا با داشتن شغل مناسب و بهره ور، معیشت خانوار خود را تامین کنند.

بنابراین محور اصلی این پژوهش، تبیین نحوه مدیریت نیروی کار بخش کشاورزی به نحوی است که در عین رشد بهره وری(به عنوان شاخص رشد)، فرصت های شغلی پایدار) به عنوان یکی از شاخص های اصلی عدالت گستری و فقرزدایی (نیز برای روستاییان به خصوص محرومان از آنها فراهم شود.

به بیان دیگر، این مجموعه به دنبال پاسخ به این سوال اساسی است که چگونه می توان فعالیت های توسعه کشاورزی را به گونه ای برنامه ریزی کرد که در عین بهبود بهره وری تولید و رشد کشاورزی، فرصت های جدید شغلی پایدار برای کشاورزان ایجاد شده و توزیع درآمدی و فرصت شکوفایی استعدادهای کشاورزان خرده پا بهبود یابد؟

مرکز پژوهش ها در ادامه باتوجه به مرور ادبیات و یافته های تحقیق، مدل کلان مدیریت نیروی کار بخش کشاورزی در راستای الگوی پیشرفت و عدالت را تحت عنوان الگوی «سازماندهی بهینه نیروی کار کشاورزی و تشکیل زنجیره ارزش کشاورزی از طریق ایجاد کسب و کارهای کشاورزی کوچک و متوسط» بدین شرح پیشنهاد کرد:

1- توسعه فعالیت های کشاورزی کاربرتر و با ارزش بالا و هدایت مازاد نیروی کار

آمار حاکی از آن است که زیر بخش زراعت سرمایه برتر از زیربخش هایی مانند باغبانی است و امکان افزایش بهره وری از طریق مکانیزاسیون، در آن فراهم تر می باشد. به عبارت دیگر زراعت به نیروی کار کمتری نیاز دارد و بنابراین سوق دادن و نگه داشتن نیروی انسانی در این زیر بخش، غیرمنطقی خواهد بود. از این رو به دلیل عدم امکان مکانیزه نمودن کامل عملیات زیربخش هایی مانند باغبانی و نیاز بیشتر آنها به نیروی کار، باید سیاست ها و برنامه ها را به گونه ای طراحی کرد تا در نهایت جمعیت مازاد از زیربخش زراعت به زیربخش های کاربرتر منتقل شود.

در صورت تحقق فاز اول، یعنی توسعه و بهبود باغات میوه، فعالیت های جنگل زراعی، دامداری، شیلات، گیاهان دارویی، سبزی و صیفی، گل و غیره و انتقال نیروی مازاد به آنها، زمینه جهت انجام عملیات مؤثر در یکپارچه سازی اراضی زراعی و افزایش بهره وری زراعت فراهم خواهد گشت. البته وجود بازارهای اجاره و فروش زمین کارآ، در موفقیت این الگو بسیار حیاتی است.

به ویژه این که در حال حاضر اراضی کشاورزی زیادی بنا به دلایل مختلف از جمله مهاجرت افراد به شهرها رها شده و به درستی مدیریت و بهره برداری نمی شود. این اراضی باید از طریق بازارهای فروش یا اجاره زمین و سیاست های مناسب، به افراد علاقمند و با بهره وری بالا منتقل شوند. گفتنی است که در این راهکار، سیاست خودکفایی در تولیدات راهبردی نیز در چارچوب کشاورزی پایدار مورد توجه قرار گرفته است، چرا که با یکپارچه سازی اراضی زراعی و بهره گیری مناسب از سرمایه و نیروی کار به موازات خروج نیروی کار مازاد، سطح تولید این محصولات افزایش خواهد یافت. بدین ترتیب ضمن تقویت زیربخش های کاربر و دارای ارزش افزوده بالاتر، زمینه مناسبی برای افزایش تولید محصولات راهبردی و تحقق خودکفایی فراهم خواهد شد.

از سوی دیگر، باتوجه به اینکه امروز فرسایش خاک یکی از جدی ترین چالش های کشاورزی کشور تلقی می شود، می توان با گسترش کشت درختان، به خصوص درختان میوه دیم از قبیل انگور و بادام دیم و... در اراضی شیب دار که برای زراعت نامناسب بوده و کشت محصولات یک ساله در آنها منجر به فرسایش خاک و تخریب منابع طبیعی شده است، از فشار روزافزون کشاورزی بر منابع طبیعی کاست. البته توسعه فعالیت های کشاورزی کاربر و با ارزش بالاتر که مراحل تکاملی توسعه کشاورزی به شمار می رود، نیازمند زیرساخت های مناسب در زمینه انبارداری، حمل و نقل پیشرفته، تامین آموزش و نهاده، ارائه خدمات بیمه ای، بازاریابی و... است.

2- گسترش صنایع جانبی مرتبط با محصولات با ارزش بالا از طریق بنگاه های کوچک و متوسط

از آنجایی که تنوع فراورده های میوه جات و سایر محصولات با ارزش بالا مانند گیاهان دارویی، لبنیات و... بسیار بیشتر از محصولات زراعی می باشد، لذا با توسعه و گسترش باغات و افزایش تولید میوه، شیر، گیاهان دارویی و... مواد خام مورد نیاز صنایع جانبی و فرآوری میوه جات تامین شده و نیز بستر لازم برای بسط و گسترش هر چه بیشتر صنایع روستایی و اشتغال زایی از این طریق فراهم خواهد شد. این امر مشکل رتبه نامناسب بخش کشاورزی در تولید و درآمد را بهبود خواهد بخشید. راه اندازی کسب و کارهای کشاورزی (بنگاه های فرآوری کوچک و متوسط) توسط کارآفرینان محلی و پیوند دادن کشاورزان به صنایع کشاورزی در قالب کشاورزی قراردادی، عوامل ضروری توسعه تولیدات با ارزش بالای کشاورزی از قبیل انبارداری، حمل و نقل پیشرفته، خدمات آموزشی و نهاده، خدمات بیمه ای، بازاریابی و... را تامین خواهد کرد. تجارب کشورهای هند و تایلند و نیز تجربه بنیاد برکت در این خصوص بسیار روشنگر است که در گزارش تفصیلی به طور مبسوط بررسی شدند. علاوه بر صنایع کشاورزی، توسعه صنایع فرآوری پسماندهای کشاورزی نیز به نوبه خود می تواند در ایجاد فرصت های شغلی درآمدزا بسیار مؤثر باشد.

3- یکپارچه سازی اراضی کشاورزی و ارتقای استفاده از فن آوری ها

با ایجاد صنایع جانبی، فرصت های شغلی جدیدی فراهم خواهد شد که به نیروی مازاد کشاورزی و افراد بیکار تعلق خواهند گرفت. خروج هر چه بیشتر این نیرو از اراضی، زمینه یکپارچه سازی اراضی و کاربرد فناوری از قبیل تجهیزات آبیاری تحت فشار، انواع ماشین آلات و... را بیش از پیش فراهم خواهد کرد. باید با اتخاذ سیاست هایی ایجاد فرصت های شغلی جدید برای روستاییان را با کاهش تعداد مالکان - البته به صورت تشویقی - گره زد و زمینه مساعدی را برای تشویق کشاورزان باقیمانده، برای نیل به مدیریت یکپارچه اراضی فراهم کرد. رسمیت بخشیدن به حقوق مالکیت یا حقوق تصدی کشاورزان بر اراضی خود، فعال کردن بازارهای کارآمد اجاره و خرید اراضی، توسعه نظام پیمانکاری در بخش کشاورزی و به تبع آن پرداخت حق بیمه بازنشستگی و از کارافتادگی برای کشاورزان و نیز تامین سرمایه در گردش، نهاده ها و خدمات آموزشی برای آنان توسط کارفرما (مدیر صنایع کشاورزی) از جمله مهم ترین خط مشی ها در این خصوص به شمار می رود. این فرآیند چند فازی سبب تنوع آفرینی در فعالیت های اقتصادی روستا، افزایش ارزش افزوده بخش کشاورزی، رشد بهره وری و افزایش درآمد روستاییان خواهد شد. بانک جهانی (2007) نیز تصریح کرده است با سرمایه گذاری بیشتر و گسترش فعالیت های اقتصادی روستایی، پتانسیل برای مشاغل با درآمد بالا به ویژه در خارج از مزرعه ایجاد می شود. در مزرعه نیز فناوری های افزایش دهنده بهره وری می توانند سبب بهبود درآمدها شوند. ضمنا با توجه به ضرورت توسعه صنایع تبدیلی، واگذاری اراضی شیبدار و توسعه باغات در آنها باید در قالب کشاورزی قراردادی به نحوی صورت گیرد که زنجبره عرضه نهاده های ضروری و آموزش تولیدکننده، خرید محصول و فرآوری و بازاریابی آن به صورت فقرزدا و توسط اشخاص حقیقی و حقوقی کارآفرین تشکیل شده و از این طریق، مدیریت دانش بنیان نیز محقق شود.